Biurowce, strona 4

Firma doradcza Walter Herz została po raz drugi uhonorowana tytułem Best Local Real Estate Agency of the Year w konkursie CIJ AWARDS, organizowanym przez Construction & Investment Journal, jeden z najbardziej uznanych magazynów poświęconych branży nieruchomości w regionie CEE. Zespół Walter Herz został doceniony przez CIJ już po raz czwarty. W 2016 roku agencja zdobyła tytuł w kategorii Rising Star of the Year, a w 2023 otrzymała nagrodę HOF Awards - Best of the Best jako najlepsza lokalna agencja doradcza w regionie CEE.
– Konkurs CIJ AWARDS jest wydarzeniem branżowym na rynku nieruchomości w Polsce, które ma najdłuższą historię. Jesteśmy bardzo dumni z tej nagrody. Cieszymy się, że nasza firma kolejny już raz została laureatem w tak renomowanym konkursie. Jesteśmy wdzięczni, że doceniona została nasza praca i dostrzeżony regularny rozwój struktury agencji. Znalezienie się w znakomitym gronie zwycięzców CIJ AWARDS to dla nas duża satysfakcja i wyróżnienie. Zdobycie tej prestiżowej nagrody inspiruje nas do dalszego doskonalenia dostarczanych usług doradczych – mówi Magdalena Zagrodnik, Partner w Walter Herz.

CIJ EUROPE, który jest organizatorem konkursu, jest jednym z kluczowych źródeł informacji o rynku nieruchomości oraz branży deweloperskiej i budowlanej w Europie Północnej, Środkowo-Wschodniej oraz na arenie międzynarodowej. Dostarcza komentarzy, analiz, statystyk oraz pokazuje najnowsze trendy rynkowe. Wydawca organizuje międzynarodowy konkurs od 29 lat. Nagradzane są w nim firmy, inwestycje, projekty, nowatorskie koncepcje i rozwiązania wdrażane w sektorze nieruchomości komercyjnych w krajach regionu CEE.

Wydarzenie towarzyszy zmianom na lokalnych, regionalnych i międzynarodowych rynkach nieruchomości. CIJ AWARDS to najstarsza impreza z nagrodami w sektorze nieruchomości komercyjnych, która w Polsce ma 22 letnią tradycję. Uroczysta gala rozdania nagród odbyła się w tym roku 27. lutego 2024 roku w hotelu Verte Warsaw Marriott Autograph Collection w Warszawie.

Nagrody przyznane zostały w 29 kategoriach. Laureaci konkursu wyłonieni zostali w trzystopniowym głosowaniu jury, w skład którego weszło 30 uznanych ekspertów z branży nieruchomości, inwestycyjnej, architektonicznej i budowlanej. Trzecim etapem wyboru było głosowanie przeprowadzone on-line wśród czytelników CIJ. Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach awansują również do nagród Best of the Best CIJ HOF (Hall of Fame), których rozdanie będzie miało miejsce w Bukareszcie 27. maja 2024 roku podczas konferencji i wystawy CEDER.

Walter Herz od ponad 11 lat świadczy kompleksowe usługi doradcze na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Firma ma siedzibę w Warszawie i prowadzi oddziały regionalne. Eksperci Walter Herz świadczą usługi doradcze przy realizacji projektów inwestycyjnych w sektorze magazynowym, biurowym, handlowym i hotelowym. Agencja zapewnia strategiczne wsparcie doradcze inwestorom, właścicielom nieruchomości i najemcom oraz firmom i instytucjom z sektora publicznego. Doradza w zakresie inwestowania oraz zarządzania projektami, jak również w procesach komercjalizacji i wynajmu powierzchni komercyjnych. Walter Herz jest twórcą Akademii Najemcy, pierwszego w Polsce projektu, który wspiera i edukuje najemców powierzchni komercyjnych z całej Polski poprzez organizację specjalistycznych spotkań szkoleniowych.

Walter Herz

Do działu Doradztwa Inwestycyjnego Walter Herz dołączył w tym roku Piotr Wilewski, który objął stanowisko Land Acquisition Manager.

Piotr związany jest z rynkiem nieruchomości od 10 lat. Pierwsze szlify zawodowe zdobywał w ogólnopolskiej agencji Indepro Nieruchomości, a następnie kontynuował karierę w firmach Less Mess Storage oraz Panattoni Europe. Jest fachowcem w zakresie pozyskiwania nieruchomości gruntowych dla sektora mieszkaniowego, usługowego oraz magazynowego w Polsce. Na dotychczasowych etapach kariery był odpowiedzialny za pozyskiwanie oraz analizę gruntów inwestycyjnych pod względem prawnym, finansowym oraz planowania architektonicznego. Odpowiadał za koordynację procesów due dilligance, prowadzenie negocjacji oraz przygotowywanie i zawieranie umów przedwstępnych. W zakresie poszukiwania terenów inwestycyjnych rozwijał współpracę z doradcami rynkowymi.

W Walter Herz Piotr Wilewski odpowiada za pozyskiwanie projektów gruntowych, opracowywanie analiz potencjału inwestycyjnego oraz poszukiwanie sposobów budowania wartości nieruchomości. W zakresie jego obowiązków mieści się także przygotowywanie nowych inwestycji pod względem formalnym oraz sporządzanie dokumentacji prawnej i technicznej. Piotr będzie brał czynny udział w procesach doradczych dla klientów firmy, zmierzających do znalezienia najbardziej optymalnych rozwiązań inwestycyjnych w obecnym otoczeniu ekonomicznym.

– Jestem przekonany, że Piotr szybko wdroży się w realizację bieżących procesów i błyskawicznie zintegruje się z zespołem Doradztwa Inwestycyjnego. Jego bogate doświadczenie i wiedza o rynku oraz świetna znajomość procesu inwestycyjnego wpłyną na poszerzenie kompetencji teamu. Chcemy umacniać partnerskie relacje z naszymi klientami w oparciu o szeroką wiedzę i doświadczenie. Umiejętności Piotra będą z pewnością wspierać dostarczanie strategicznych usług doradczych, precyzyjnie dostosowanych do oczekiwań naszych klientów – mówi Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner, CEO w Walter Herz.

– Z dużą satysfakcją rozpocząłem pracę w tak renomowanym zespole. Walter Herz stwarza szerokie możliwości rozwoju. Cieszę się, że mam możliwość wpierania klientów firmy, którzy poszukują różnorodnych opcji optymalizacji i rozwoju swojego biznesu. Tworzenia dla nich oferty i doradzania w realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych – komentuje Piotr Wilewski, Land Acquisition Manager w Walter Herz.

Dział Doradztwa Inwestycyjnego oraz Land Development firma Walter Herz rozbudowuje regularnie od 7 lat. Zespół ugruntowuje swoją pozycję rynkową i rozwija doradztwo strategiczne w dynamicznie zmieniających się warunkach gospodarczych. Świadczy zintegrowane usługi w zakresie pozyskiwania, zabezpieczania i przygotowywania gruntów oraz projektów w sektorze handlowym, magazynowym i mieszkaniowym w aspekcie formalno-prawnym oraz w obszarze wdrażania procedur.

Firma Walter Herz doradzała w procesach sprzedaży nieruchomości o wartości ponad 1 mld zł oraz wspierała realizację inwestycji JV o wartości przeszło 500 mln zł. Zespół doradców Walter Herz brał udział w tworzeniu projektów inwestycyjnych i pozyskiwaniu finansowania bankowego dla inwestycji z sektora PRS, hotelowego oraz z segmentu student housing.

Walter Herz

Mateusz Strzelecki, Partner/Head of Tenant Representation w Walter Herz

W 2023 roku zapotrzebowanie na biura w Warszawie okazało być niewiele mniejsze niż w rekordowym pod względem popytu 2022 roku. Zakontraktowane zostało około 750 tys. mkw. powierzchni biurowych. Aktywność najemców wyraźnie wzrosła w porównaniu z latami 2020 i 2021. W minionym roku popyt na biura w Warszawie z kwartału na kwartał rósł. Ostatnie miesiące 2023 roku przyniosły najlepszy rezultat, w czwartym kwartale ur. zawarte zostały umowy najmu na przeszło 250 tys. mkw. biur. W trzecim i drugim kwartale do najemców trafiło po około 170 tys. mkw. powierzchni, a w pierwszych trzech miesiącach zeszłego roku - 160 tys. mkw. Największe wzięcie miały biura w centrum miasta, ale z niezłym rezultatem uplasował się również Służewiec.

W ostatnim kwartale 2023 roku na rynku biurowym w Warszawie tendencja wzrostowa widoczna była nie tylko, jeśli chodzi o popyt, ale także nową podaż. W IV kwartale na warszawskim rynku oddane zostało przeszło 40 tys. mkw. nowej powierzchni biurowej, z 60 tys. mkw. biur, które weszły na rynek w całym ubiegłym roku. Do największych, ukończonych projektów należał Lakeside (22 tys. mkw.), Studio B (16 tys. mkw.) oraz budynek B9 w kompleksie The Park (12 tys. mkw.). Do użytkowania oddany został także budynek S-Bridge Office Park II, Wał Miedzeszyński 628, a także Giga Rental A i B.

Buduje się niewiele

W budowie jest w Warszawie przeszło 260 tys. mkw. powierzchni, trzykrotnie mniej niż w latach prosperity na rynku biurowym. Około 80 tys. mkw. z realizowanej powierzchni, jak wynika z zapowiedzi firm, ma zostać ukończone przed końcem 2024 roku. Większość nowych biur powstaje na terenie nowej, centralnej strefy biznesu miasta, która skupia najnowocześniejsze obiekty biurowe w okolicy ronda Daszyńskiego.

W budowie pozostaje The Bridge, który w I kwartale 2025 roku dostarczyć ma 47 tys. mkw. powierzchni biurowej. W fazie realizacji jest też Office House, pierwszy budynek w wielofunkcyjnym kompleksie Towarowa 22, który zaoferuje 31 tys. mkw. powierzchni oraz The Form z 28 tys. mkw. powierzchni.

Ponadto, realizowany jest ostatni etap kompleksu Lixa, który przyniesie około 28 tys. mkw. biur, budynek biurowy Studio A z 26 tys. mkw. powierzchni, budynek biurowy VIBE, który dostarczy 15 tys. mkw., i Upper One (36 tys. mkw.) w miejscu wyburzonego Atrium International. Wystartowała również budowa 130 metrowego Skylinera II, który zaoferuje 24 tys. mkw. nowych biur, kompleksu mixed-use Drucianka Campus z 42 tys. mkw. powierzchni biurowej oraz kameralnego projektu Vena o powierzchni 15 tys. mkw. Jednocześnie prowadzona jest m.in. modernizacja budynku Saski Crescent, czy Warta Tower.

Widać, że optymizm inwestorów i deweloperów nie gaśnie, mimo sporych wyzwań gospodarczych. Wśród przygotowywanych do budowy warszawskich inwestycji biurowych wymienić można projekt Babka 2, Spark A, Chopin Tower, Warsaw One Park, Nowa Emilia, Roma Tower, Sobieski Tower, Warneńczyka, Diamond Business Park I/J, Jutrzenki Business, South Park, Airport Village, Hello, czy Poleczki Business Park – Sztokholm.

Brakuje biur w centrum

Chcąc przenieść biuro do najmodniejszego i najnowocześniejszego centrum biznesowego w Warszawie, które zlokalizowane jest przy rondzie Daszyńskiego, chętni muszą zaczekać do oddania nowego budynku. Współczynnik powierzchni niewynajętej w tym obszarze utrzymuje się na niezwykle niskim poziomie – 4 proc. W strefach centralnych wynosi 8,5 proc., a średnio dla Warszawy przekracza poziom 10 proc. Regularny spadek pustostanów na warszawskim rynku notowany jest od wielu miesięcy. Najwięcej wolnych biur jest na Służewcu - ponad 20 proc.

Niedobór wolnych powierzchni poskutkował w ubiegłym roku na rynku warszawskim kilkuprocentowym wzrostem średnich stawek czynszowych. Wysokie koszty aranżacji powierzchni sprawiają, że wiele firm decyduje się na renegocjacje umów i przedłużenie najmu zajmowanej powierzchni na kolejne lata. Powszechna staje się tendencja do redukcji powierzchni.

Najemcy dążą do większej efektywności kosztowej, ale nie oznacza to zainteresowania tanimi biurami. Przeciwnie, stawiają na najnowocześniejsze budynki, które zapewniają komfortowe warunki pracy. W kontekście zachodzących na rynku zmian wdać większe zapotrzebowanie najemców na inteligentne rozwiązania technologiczne w budynkach, umożliwiające efektywniejsze korzystanie z biura i powierzchni wspólnych. Dzięki różnego rodzaju aplikacjom, stosowanym w najnowszych obiektach biurowych można wygodnie rezerwować miejsca parkingowe i sale konferencyjne, wybrać biurko w coworkingu, czy automatycznie otwierać drzwi i bezdotykowo korzystać z wind. Te tendencję dostrzegają właściciele starszych budynków, które stoją przed koniecznością ich modernizacji, by dostosować je do standardu oczekiwanego przez najemców.

W tym roku oczekujemy dalszego spadku pustostanów w Warszawie i wzrostu stawek czynszowych oraz rosnącego znaczenia zrównoważonego rozwoju i ESG, które stają się kluczowym elementem, nie tylko w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, ale także w wyborze powierzchni przez najemców i w efektywnym zarządzaniu nieruchomościami.

Walter Herz

Holenderski dostawca rozwiązań fintech, firma Backbase, słynąca z opracowania platformy Engagement Banking Platform i wspierania banków w procesie modernizacji, zwiększa zajmowaną powierzchnię w krakowskim kompleksie biurowym High5ive. Przy wsparciu doradczym Walter Herz firma sfinalizowała negocjacje najmu i wybrała pracownię architektoniczną oraz wykonawcę aranżacji biura.
Rozbudowa, której zakończenie zaplanowane zostało na kwiecień-maj br., wiąże się z przeprojektowaniem polskiej siedziby Backbase w biurowcu High5ive 4, w wyniku czego powierzchnia najmu przekroczy 1000 mkw.

Dagmara Bocoń, General Manager Poland w Backbase, informuje: „Koncentrujemy się na realizacji strategicznego planu ekspansji firmy w Polsce. Decyzja o rozbudowie i modernizacji naszego biura wynika z chęci podniesienia jakości naszych usług, wsparcia kooperacji zespołu i stworzenia optymalnych warunków do współpracy z klientami.

Dagmara Bocoń, podkreśliła także zalety lokalizacji High5ive, zwracając uwagę na jego centralne położenie, wysoki standard powierzchni, wykorzystanie najnowocześniejszych technologii oraz ogólną infrastrukturę kompleksu.

Kamil Kowalewski, Associate Director w Walter Herz, powiedział: „Jesteśmy bardzo zadowoleni, że Backbase powierzyło nam kompleksowe wsparcie doradcze w zakresie wynajmu oraz wyborze pracowni architektonicznej i generalnego wykonawcy fit-out. High5ive oferuje wysoką jakość w każdym możliwym aspekcie. Mam nadzieję, że biuro w nowej odsłonie z większą ilością miejsc pracy, wygodną strefą socjalną, chill-out roomem, zwiększoną przestrzenią kuchenną i liczbą sal konferencyjnych zaspokoi wszystkie oczekiwania firmy, a zmiana sprzyjać będzie jej dalszemu rozwojowi w Polsce”.

Założona w 2003 roku firma Backbase obsługuje ponad 120 instytucji bankowych na całym świecie. Backbase ma swoje siedziby w Amsterdamie i Atlancie oraz prowadzi oddziały regionalne w Boise, Princeton, Mexico City, Toronto, Cardiff, Krakowie, Dubaju i Singapurze. W 14 filiach na całym świecie zatrudnia ponad 2000 pracowników. Backbase specjalizuje się w rozwiązaniach z obszaru digital banking, w szczególności Backbase Omni-Channel Banking Platform. Firma koncentruje się na wdrażaniu Engagement Banking Platform (EBP), której celem jest usprawnienie cyfrowych operacji finansowych. Wśród znanych instytucji, które skorzystały z rozwiązań Backbase są Barclays, Credit Suisse, Fidelity, PostFinance, Royal Bank of Canada, Royal Bank of Scotland czy Societe Generale.

High5ive to zlokalizowany w ścisłym centrum Krakowa kompleks pięciu budynków biurowych, wybudowanych przez Skanska. Kompleks o łącznej powierzchni około 70 000 mkw. wyróżnia się wyjątkowymi fasadami i oferuje tętniące życiem środowisko pracy.

Usytuowany w pobliżu najważniejszych atrakcji Krakowa, kompleks High5ive może poszczycić się budynkami przyjaznymi środowisku, zapewniającymi najemcom szereg udogodnień, takich jak concierge, tereny zielone, publiczne boisko do koszykówki oraz wygodny dostęp do sklepów i restauracji. Kompleks jest przyjazny rowerzystom, posiada dedykowaną infrastrukturę, m.in. stojaki rowerowe, stacje ładowania, prysznice, szatnie i stacje napraw.

Położony w pobliżu renomowanych uczelni i Starego Miasta, lokalizacja umożliwia użytkownikom korzystanie z bogatej oferty kulturalnej i rekreacyjnej Krakowa. Sprawne połączenia komunikacyjne ułatwiają dotarcie do innych dzielnic, a krakowskie lotnisko w Balicach oddalone jest o zaledwie 25 minut jazdy samochodem.

Walter Herz

Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner, CEO w Walter Herz
Na rynku gruntów inwestycyjnych zachodzą ostatnio spore zmiany. Oczekiwania ze strony właścicieli działek nadal są wygórowane, ale teraz kupujący skłonni są zapłacić więcej za parcele, które przygotowane są pod budowę wielorodzinnych inwestycji mieszkaniowych. Kiedy do sprzedaży trafia atrakcyjna działka, jest na nią wielu chętnych. Deweloperzy intensywnie poszukują gruntów, bo popyt na mieszkania, stymulowany rządowymi dopalaczami, nie maleje, a rynkowa oferta nowych mieszkań jest coraz skromniejsza.

Jednocześnie, wyhamowanie sektora magazynowego powoduje, że ceny gruntów pod duże projekty logistyczne nie rosną tak dynamicznie, jak w przypadku mieszkaniówki. Mniejsza aktywność inwestorów w tym obszarze to efekt spadku popytu na powierzchnie oraz rezygnacja dużej liczby najemców z umów przedwstępnych, do finalizacji których nie doszło w zeszłym roku. Ilość nowych projektów magazynowych zmniejszyła się w ostatnim czasie o ponad połowę.

Realizacja inwestycji magazynowych i produkcyjnych uzależniona jest teraz ściśle od ilości zakontraktowanej powierzchni. Albo realizowane są dedykowane projekty build-to-suit, jak fabryka Intela w Miękini pod Wrocławiem. Zakład Integracji i Testowania Półprzewodników, który powstanie na terenie niemal 300 ha, to największa zagraniczna inwestycja w Polsce i w branży high-tech w tym regionie Europy.

Sojusze

Trzecim, ciekawym trendem, widocznym na rynku gruntów są innowacyjne formy rozliczeń, u podłoża których leżą dynamiczne zmiany gospodarcze. Wzrasta liczba alternatywnych form rozliczeń, jak wymiana barterowa, udziały w projektach deweloperskich czy wspólne przedsięwzięcia właścicieli gruntów i deweloperów. Pozwala to właścicielom uzyskać wyższe finalne wartości, a deweloperom umożliwia optymalizację kosztów obsługi długu, który nadal jest bardzo wysoki.

Przykładem takiego rozwiązania może być list intencyjny podpisany przez Develię z kontrolowaną przez fundusze emerytalne spółką w celu utworzenia podmiotu, który na działce w Gdyni wybuduje 90 tys. mkw. powierzchni mieszkaniowej i usługowej. Deweloper będzie miał większościowy udział w zamian za wkład pieniężny i odpowiadał będzie za zarządzanie oraz wykonawstwo. Zrealizuje projekt z partnerami, Grupą Semeko i funduszami inwestycyjnymi.

Ceny gruntów inwestycyjnych stymuluje bardzo ograniczona podaż ziemi przeznaczonej pod inwestycje w atrakcyjnych lokalizacjach największych aglomeracji w kraju. Po stabilizacji w 2022 roku, w zeszłym roku wyceny działek inwestycyjnych znów ostro wystrzeliły w górę. Powodem była gorączka zakupowa napędzona programem Bezpieczny kredyt 2 proc. W tym roku koniunktura w mieszkaniówce nadal się utrzymuje. Deweloperzy intensyfikują poszukiwania gruntów. Chcą sprostać bezprecedensowemu popytowi, którego ciągłość zapewnia kolejny, rządowy program wsparcia Mieszkanie na start.

Ziemia pod mieszkania

Najbardziej poszukiwane są grunty, na których szybko można rozpocząć budowę, usytuowane w miejscach z rozwiniętą infrastrukturą. Takie parcele zdarzają się już niezwykle rzadko. Jeśli pojawiają się na rynku oferta jest wielokrotnie przebijana. Niedawno działkę o powierzchni niespełna 5 tys. mkw. położoną przy ulicy Cynamonowej na warszawskim Ursynowie nabywca wylicytował za przeszło 82 mln zł. Zapłacił ponad dwa razy więcej niż wynosiła cena wywoławcza. W Warszawie notowane są transakcje zakupu działek o rekordowej wartości. Parcele kupowane są nawet po przeszło 150 mln zł. Dla przykładu, we Wrocławiu grunt o wielkości kilkunastu tys. mkw. został sprzedany za przeszło 50 mln zł.

Największe firmy deweloperskie w kraju mają zabezpieczoną ziemię pod budowę na następnych kilka lat. Wiodące firmy mogą na nich zrealizować kilkanaście, a nawet około 20 tys. mieszkań. Deweloperzy patrzą jednak długoterminowo i stale budują swój arsenał gruntów. Mniejsze podmioty również deklarują chęć zakupu ziemi, bo popyt na mieszkania znacznie przewyższa podaż.

Tymczasem, nowe przepisy budowlane, które mają wejść w życie w kwietniu br. jeszcze bardziej ograniczą dostępność odpowiednich gruntów pod budowę mieszkań. Zmiana warunków technicznych spowoduje, że parametry działek, na których inwestycja będzie możliwa do zrealizowania i opłacalna zmienią się na niekorzyść inwestorów, a część działek z banków deweloperów straci walory inwestycyjne. Ostatecznie skutkować to może dalszym wzrostem cen gruntów, odpowiednich pod kątem realizacji projektów na nowych zasadach.

Grunty pod handel i projekty mixed-use

Grunty poszukiwane są też pod projekty przeznaczone na wynajem instytucjonalny. W sektorze PRS nie obserwujemy spektakularnych transakcji, ale jego zasoby stale rosną. Swoje portfolia lokali sukcesywnie powiększają, zarówno podmioty inwestycyjne, jak i działający w na tym rynku deweloperzy, jak Echo Investment, Vantage, Develia, Murapol, czy Cavatina. Z zapowiedzi firm aktywnych w obszarze PRS wynika, że w ciągu najbliższych lat chcą zrealizować łącznie kilkadziesiąt tysięcy mieszkań na wynajem, mimo iż muszą sprostać podobnym wyzwaniom co deweloperzy budujący mieszkania do sprzedaży detalicznej. Liczba podmiotów realizujących projekty w tym sektorze rośnie, zainteresowanie współpracą deklarują kolejne podmioty.

Grunty inwestycyjne nadal poszukiwane są także pod parki handlowe, które wyrastają we wszystkich zakątkach Polski. Realizacja projektów w tym formacie przyciąga wysokimi stopami zwrotu. Retail parki cieszą się obecnie bardzo dużym zainteresowaniem przede wszystkim inwestorów prywatnych. Poza firmami deweloperskimi, które od lat rozwijają inwestycje w tym sektorze, w projekty handlowe inwestują przeważnie firmy rodzime i kapitał prywatny. Próg wejścia jest tu mniejszy, a budowa mniej czasochłonna. Tego typu obiekty powstają głównie w mniejszych miejscowościach, gdzie grunty są bardziej dostępne i nie tak drogie, jak w dużych aglomeracjach.

Na rynku rejestrowane są też pojedyncze transakcje gruntowe, które dotyczą zakupu działek pod inwestycje wielofunkcyjne. Pod projekt mixed-use hektarowy teren położony w centrum Warszawy przy ulicy Chmielnej za ponad 145 mln zł pod koniec 2023 roku zakupiła na przykład Cavatina.

Walter Herz