Biurowce, strona 8

Na rynkach regionalnych jest coraz więcej wolnych powierzchni biurowych. W Warszawie, mimo spadku popytu, dostępność biur jest coraz mniejsza

– Firmy nadal dostosowują biura do powszechnie wdrażanego systemu pracy hybrydowej. Wysokie koszty aranżacji nowej powierzchni powodują, że coraz więcej najemców decyduje się na przedłużenie kontraktów i pozostanie w obecnej lokalizacji. Szczególnie widoczne jest to w Warszawie. Proces optymalizacji przestrzeni do pracy zdecydowanie przyspiesza, co wiąże się coraz częściej ze zmniejszaniem zajmowanej powierzchni – mówi Michał Porzycki, dyrektor w dziale Reprezentacji Najemcy w Walter Herz. – Najemcy coraz mocniej odczuwają wzrost kosztów utrzymania biur. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o renegocjacji umowy czy relokacji skrupulatnie analizują koszty związane z zajmowanymi biurami, jak i opłaty w nowych lokalizacjach, do których planują się przenieść, by wybrać najkorzystniejszą ekonomicznie opcję – dodaje.

Jak informuje Walter Herz, w pierwszym półroczu 2023 roku w Warszawie zauważalny był wyraźny spadek zainteresowania wynajmem biur. Na stołecznym rynku zakontraktowane zostało w tym czasie 326 tys. mkw. powierzchni biurowych. W porównaniu z pierwszą połową 2022 roku popyt na biura w Warszawie zmalał o jedną trzecią.

Mimo spadku chłonności warszawskiego rynku, współczynnik pustostanów lekko się obniżył do poziomu około 11,4 proc., a w centralnej strefie biznesu spadł do 9,9 proc.

W regionach popyt na biura nadal spory

Na ośmiu największych rynkach regionalnych (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Katowice, Poznań, Łódź, Lublin, Szczecin), poza Warszawą całkowity wolumen transakcji najmu zarejestrowanych w pierwszych sześciu miesiącach 2023 roku wyniósł 341 tys. mkw. Popyt był o około 12 proc. mniejszy niż w analogicznym okresie 2022 roku. W pierwszym kwartale br. do najemców trafiło 175 tys. mkw. powierzchni, a w drugim 166 tys. mkw. biur. Największą chłonnością wyróżnia się rynek wrocławski i krakowski.

– Rosnący odsetek wolnej powierzchni biurowej na rynkach regionalnych powoduje, że czynsze pozostają na dotychczasowym poziomie. W Warszawie natomiast, w której dostępność biur jest coraz mniejsza rośnie presja na wzrost stawek czynszowych, które w centralnych lokalizacjach lekko wzrosły. Spodziewamy się dalszego wzrostu czynszu na rynku warszawskim, a także kosztów eksploatacji – informuje Mateusz Strzelecki_Partner i Head of Tenant Representation w Walter Herz.

Wysoka inflacja, która przyniosła wzrost kosztów budowy, opłat eksploatacyjnych oraz aranżacji biur negatywnie wpływają na podejmowanie ostatecznych decyzji przez najemców, jak również planowanie nowych inwestycji. Autorzy raportu wskazują, że pierwsze półrocze br. upłynęło pod znakiem dalszego spowolnienia aktywności deweloperskiej na rynku ogólnopolskim.

– Wstrzymywanie realizacji nowych projektów w sektorze biurowym widoczne jest już od przeszło dwóch lat. Powoduje to, że coraz głośniej mówi się o luce podażowej na warszawskim rynku biurowym, która będzie odczuwalna w nadchodzących miesiącach, szczególnie dotkliwie w centralnym obszarze biznesowym. Ze względu na ograniczony dostęp do finansowania nowych inwestycji i wysoki koszt pieniądza deweloperzy w najbliższym czasie nadal będą ograniczali inicjowanie budów nowych projektów – przyznaje Mateusz Strzelecki.

Niewiele nowych inwestycji biurowych

W pierwszych sześciu miesiącach bieżącego roku na warszawski rynek biurowy weszło zaledwie 18,7 tys. mkw. powierzchni biurowych. Ukończony został budynek The Park 9, Wał Miedzeszyński 628 oraz pierwszy biurowiec w kompleksie Bohema.

W budowie w Warszawie znajduje się zaledwie około 250 tys. mkw. powierzchni biurowych, więcej niż na koniec 2022 roku, kiedy w realizacji było 185 tys. mkw. biur. W porównaniu jednak z latami hossy, kiedy na warszawskim rynku realizowane było 800-850 tys. mkw. biur, aktywność inwestycyjna mocno spadła. Z danych Walter Herz wynika, że na Woli w trakcie realizacji pozostaje aktualnie ponad 225 tys. mkw. powierzchni biurowych, a na Mokotowie przeszło 22 tys. mkw.

W tym roku firma Echo Investment rozpoczęła w Warszawie budowę pierwszego etapu wielofunkcyjnego kompleksu Towarowa 22 (31 tys. mkw.), a Lincoln Property - projektu The Form (30 tys. mkw.). Poza tym, w budowie jest inwestycja Lakeside (22,7 tys. mkw.), Vibe A i B (15 tys. mkw.), Lixa D i E, Studio (23 tys. mkw.), The Bridge (47 tys. mkw.), oraz projekt Drucianka Campus (42 tys. mkw.) na bazie rewitalizacji Warszawskiej Fabryki Drutu, Sztyftu i Gwoździ, a także kompleks Upper One (35,9 tys. mkw.) w miejscu budynku Atrium International, który jest w trakcie rozbiórki.

W planach jest natomiast Upper One 2, Adgar Park West D 3, The Park B8/B10, inwestycja Skanska w miejscu obecnego Ilmetu, Spark A, Sobieski Tower, Poleczki Business Park – Sztokholm, Lixa G i Diamond Business Park I/J.

Więcej oddanych biur w regionach

Rynki regionalne mogą się pochwalić większą nową podażą niż Warszawa. W pierwszej połowie 2023 roku w regionach oddanych zostało łącznie przeszło 116 tys. mkw. powierzchni biurowych (68 tys. mkw. powierzchni w pierwszym kwartale br. i 48 tys. mkw. powierzchni w drugim). Ukończony został m.in. Ocean Office Park B i Fabryczna Office Park B5 w Krakowie, Centrum Południe 3 i Brama Oławska we Wrocławiu, Nowy Rynek E w Poznaniu oraz Officer w Trójmieście.

Na koniec czerwca br. na ośmiu głównych rynkach regionalnych współczynnik wolnych powierzchni biurowych wzrósł do poziomu przeszło 17 proc. Najwięcej niewynajętych biur jest w Łodzi, a najmniej w Szczecinie.

W połowie 2023 roku, jak podaje Walter Herz, warszawski rynek oferował prawie 6,3 mln mkw. nowoczesnych powierzchni biurowych, a łączne zasoby największych biurowych rynków regionalnych w Polsce wynosiły 6,5 mln mkw.

Walter Herz

Firma doradcza Walter Herz organizuje kolejne spotkanie w ramach autorskiego projektu edukacyjnego - Akademia Najemcy, które tym razem poświęcone zostało tematowi, jak zachęcić pracowników do powrotu do biur. Cykl letnich wydarzeń o tej samej tematyce obejmie również wydarzenia, które planowane są w Krakowie oraz Trójmieście.
Pierwsze szkolenie w letniej edycji Akademii Najemcy Walter Herz odbędzie się 26. lipca br. w Warszawie. Miejscem spotkania będzie wyjątkowa przestrzeń eventowa - Skyfall Warsaw, usytuowana na 46. piętrze w biurowcu Warsaw Unit, położonym w samym sercu miasta, tuż przy rondzie Daszyńskiego.

Akademię poprowadzi Mateusz Strzelecki, partner w Walter Herz wraz z Agnieszką Fedor z kancelarii prawnej SK&S, Konradem Krusiewiczem z pracowni architektonicznej The Design Group oraz Tiną Sobocińską z firmy doradczej HR4future.

Podczas pierwszej części spotkania przedstawione zostaną merytoryczne prezentacje partnerów, w trakcie których naświetlona będzie m.in. aktualna sytuacja najemców na rynku biurowym oraz omówione będą zagadnienia związane z nowymi regulacjami prawnymi, dotyczącymi pacy zdalnej.

Partnerzy odpowiedzą na pytanie, jak zachować work-life balance pomiędzy prawem, dobrostanem pracowników i wynikami zespołów. Podzielą się wiedzą, jak budować zespoły oraz jakie kompetencje powinni posiadać managerowie zarządzający pracownikami, wykonującymi obowiązki w trybie hybrydowym. Doradzą również, jak zaaranżować nowoczesne biuro, by przyciągało najzdolniejszych specjalistów, a także poruszą temat aktualnych kosztów aranżacji miejsc pracy.

Kolejnym punktem szkolenia będzie panel dyskusyjny, a spotkanie zakończy networking, który da uczestnikom możliwość bezpośredniego dialogu i wymiany poglądów.

Walter Herz zaprasza do wzięcia udziału w Akademii Najemcy dyrektorów działów HR, dyrektorów działów Administracji oraz wszystkie osoby zainteresowane zagadnieniami, związanymi z pracą hybrydową, a co za tym idzie procesem zmian w sektorze biurowym w Polsce.

Akademia Najemcy to pierwszy w Polsce projekt cyklu szkoleń i spotkań skierowany do najemców powierzchni biurowych, które bazują na bogatej wiedzy ekspertów oraz wymianie doświadczeń samych uczestników. Od powołania Akademii Najemcy do życia w 2017 roku, w ramach projektu odbyło się ponad 50 szkoleń w formie spotkań oraz webinarów.

Walter Herz

Przy wyborze biura najważniejsza jest lokalizacja, koszty związane z utrzymaniem miejsc pracy stają się dla firm coraz istotniejsze, natomiast mało znaczącym aspektem są dla nich kwestie dotyczące ESG – to główne wnioski płynące z najnowszego badania przeprowadzonego przez Walter Herz wśród najemców powierzchni biurowych w Warszawie
Z analizy Walter Herz wynika, że lokalizacja i szeroki dostęp do komunikacji są dla firm najważniejszymi czynnikami przy wyborze powierzchni biurowych na rynku warszawskim. Zaraz za tymi wyznacznikami plasuje się standard budynku i budżet na wynajem biura, co wskazuje na to, że firmy poszukują złotego środka między nakładami na utrzymanie miejsca pracy, a jego lokalizacją i standardem powierzchni. Przy czym, w przypadku małych firm istotne są przede wszystkim koszty, natomiast dla większych ważniejsza jest lokalizacja.

Co ciekawe, kwestie związane z ESG nie należą do priorytetów przy wyborze biur. Zaledwie 8 proc. respondentów badanych przez Walter Herz, zaznaczyło odpowiedzialność społeczną, środowiskową i klimatyczną jako czynnik kluczowy przy podejmowaniu decyzji o wynajmie. Przeważnie tylko duże, międzynarodowe korporacje zwracają uwagę na aspekty zrównoważonego rozwoju. Przy bardzo mocnym, globalnym trendzie w tym aspekcie świadomość wagi tego czynnika pośród najemców warszawskich biur wydaje się być bardzo nieduża.

Oczekiwania pracownicze i biznesowe odnośnie funkcji biura

Ankieta przeprowadzona przez Walter Herz wśród kadry menedżerskiej i wyższej kadry zarządzającej firm z 27 branż pozwoliła także wskazać, jaką funkcję firmy przypisują obecnie przestrzeni biurowej. Badanie miało też na celu określenie satysfakcji najemców z obecnie zajmowanej powierzchni oraz rozpoznanie ich wymagań związanych z aktualnymi trendami na rynku biurowym.

Oczekiwania związane z funkcją, jaką pełnić ma aktualnie biuro okazały się być różnorodne. Respondenci uważają, że biuro powinno łączyć potrzeby biznesowe i pracownicze. Przestrzeń biurowa ma mieć funkcję reprezentacyjną i służyć spotkaniom z klientami, dzięki komfortowi korzystania z sal multimedialnych i konferencyjnych. A jednocześnie, równie ważna okazała się integracyjna rola biura i wsparcie pracy zespołu mocno rozbudowaną infrastrukturą technologiczną, jaką zapewnia.

Analitycy Walter Herz przyznają, że wyniki badania pozwalają optymistycznie spojrzeć na rozwój biznesu w Warszawie. 70 proc. ankietowych firm planuje bowiem ekspansję biznesu, co jest bardzo dobrym sygnałem dla rozwoju polskiej gospodarki. Dla 30 proc. badanych organizacji ważne jest natomiast utrzymanie biznesu na obecnym poziomie.

Większość firm poprzestaje na renegocjacji umowy

Z wyników ankiety możemy się dowiedzieć również, że mniej niż połowa firm przeprowadziła w ciągu ostatnich 24 miesięcy działania związane z zarządzaniem przestrzenią do pracy. Jedna czwarta badanych przedsiębiorstw zmieniła w tym czasie biuro. Głównym powodem takiej decyzji było zakończenie okresu najmu, a do zmiany lokalizacji najczęściej skłaniał firmy niski standard budynku i ekspansja biznesu. Około 15 proc. badanych zadeklarowało, że na decyzję o zmianie wpłynął hybrydowy model pracy i mniejsze wykorzystanie biura przez pracowników.

Prawie 60 proc. firm, które stanęły przed wyborem dotyczącym lokalizacji miejsca pracy pozostało w tym samym budynku po renegocjacji umowy czy rearanżacji powierzchni. Zmotywowały je do tego przede wszystkim korzystne warunki finansowe i dobre relacje z wynajmującym. Wyższe koszty wynajmu nowego biura stanowiły barierę dla 15 proc. badanych, natomiast dla 10 proc. respondentów były nią wysokie koszty aranżacji nowej przestrzeni.

Standard i lokalizacja budynku głównym powodem zmiany biura

Generalnie ponad 80 proc. ankietowych firm uznaje, że obecne biuro spełnia ich potrzeby. Większość najemców nie planuje zmiany biura, tylko jedna trzecia badanych deklaruje poszukiwanie nowej przestrzeni do pracy w najbliższym czasie. Najczęściej wskazywanym powodem, dla którego biuro nie spełnia wymogów firm jest zły standard budynku, a także zbyt mała powierzchnia do pracy oraz brak sal do spotkań. Pozostałe powody to słaba lokalizacja, brak ochrony, za duża powierzchnia w porównaniu do potrzeb oraz podwyżki czynszu.

Z analizy wynika również, że zaledwie 38 proc. ankietowanych przedsiębiorstw przeprowadziło badanie work-place. Sporej grupie, bo aż blisko ¾ firm analiza środowiska pracy potwierdziła satysfakcję z zajmowanej powierzchni. Niemniej, aż 56 proc. z nich zadeklarowało dalszą ekspansję, co wiąże się z zamiarem poszukiwania nowej powierzchni.

Eksperci Walter Herz zaznaczają, że w 2022 roku warszawski rynek biurowy wrócił do najlepszych okresów w historii pod względem popytu i w tym roku ta tendencja nadal się utrzymuje. Ograniczona nowa podaż i duże zainteresowanie wynajmem powodują, że możemy mówić o deficycie wolnych powierzchni biurowych w Warszawie. Na koniec 1Q 2023 roku współczynnik pustostanów spadł w centralnym obszarze biznesowym miasta do poziomu około 10 proc., co wygenerowało nieduży wzrost stawek czynszowych w najlepszych lokalizacjach. Drastyczny spadek aktywności inwestycyjnej deweloperów i brak nowej oferty w Warszawie sprawia, że do łask wracają starsze, dobrze zlokalizowane budynki biurowe. Deweloperzy zwracają się w stronę modernizacji takich obiektów oraz zastępowania przestarzałych biurowców nowoczesnymi budynkami.

Walter Herz

APPTIO, globalny dostawca rozwiązań z zakresu Technology Business Management oraz FinOps, pozwalających firmom planować i optymalizować wydatki na technologie przenosi siedzibę do BRAIN Parku, krakowskiego projektu firmy Echo Investment. W procesie relokacji najemcy doradzała firma Walter Herz.
Firma APPTIO Poland, należąca do Grupy APPTIO INC, wynajęła powierzchnię całego piętra – blisko 1800 mkw. w budynku biurowym, wpisującym się w pierwszy etap realizacji kompleksu Brain Park w Krakowie.

APPTIO od 2007 roku dostarcza rozwiązania biznesowe oparte o najnowocześniejsze technologie, oferując kompleksową obsługę firmom, które chcą zoptymalizować nakłady na IT. Wykorzystując boom na rozwiązania klasy TBM oraz FinOps, firma rozwija działalność w regionie EMEA, realizując plan strategicznej ekspansji w 12 krajach.

APPTIO prowadzi ponad 20 biur na całym świecie. W Europie Grupa jest obecna m.in. w Wielkiej Brytanii, Holandii, Szwecji, Danii, Hiszpanii, Francji, Włoszech i Niemczech. Zarządzanie wydatkami całego portfolio technologicznego powierzyło jej ponad 60 proc. przedsiębiorstw z listy Fortune 100. W Polsce firma zatrudnia ponad 120 osób i planuje dalszą ekspansję.

– Sukcesywny rozwój działalności APPTIO w Polsce wpisuje się w dalszy stabilny wzrost całej organizacji i pozwala zapewnić całościowe wsparcie globalnym klientom. Otwarcie nowego biura łączy się z rozszerzeniem portfolio usług firmy i dynamicznym rozwojem w regionie EMEA – mówi Dominika Majcherczyk, EMEA Facility Manager w APPTIO Poland. – BRAIN Park zapewnia wysoki standard powierzchni, najnowsze rozwiązania techniczne oraz atrakcyjnie rozwiązane strefy rekreacyjne na terenie obiektu. Wybrana lokalizacja spełnia nasze oczekiwania związane z komfortem pracy. Za przeniesieniem siedziby do tego kompleksu przemawiały również korzystne warunki najmu, uzyskane dzięki wsparciu doradców firmy Walter Herz – dodaje Majcherczyk

– Firmie APPTIO Poland służyliśmy kompleksowym wsparciem doradczym w całym procesie relokacji siedziby, obejmującym poszukiwanie i wybór lokalizacji oraz negocjowanie warunków najmu w aspekcie finansowym jak i samej umowy najmu. Pomagaliśmy także przy wyborze profesjonalnego dostawcy wyposażenia biura. Dziękujemy za świetną współpracę, która przyniosła sprawne przeprowadzenie procesu, dając nam ogromną satysfakcję – informuje Kamil Kowalewski, Associate Director w Walter Herz.

– Na wynajem powierzchni w naszym kompleksie decydują się wiodące polskie i międzynarodowe firmy poszukujące nowoczesnych i dobrze zlokalizowanych powierzchni biurowych. Cieszę się, że dołączyła do nich firma APPTIO Poland, której zespół z pewnością doceni możliwości, jakie niesie użytkownikom Brain Park. Ten projekt stanowi kwintesencję naszych, dotychczasowych doświadczeń, w wyniku czego oferujemy nowoczesną przestrzeń do pracy, zapewniającą wiele rozwiązań wspierających bezpieczeństwo, wygodę i dobrostan pracowników. Lokalizacja inwestycji zapewnia dostęp do codziennych usług. Jakość użytkowania podnosi także zielona przestrzeń części wspólnych zaaranżowanych w obrębie kompleksu – mówi Marcin Gawlik, senior leasing manager w dziale projektów komercyjnych Echo Investment, odpowiedzialny za finalizację transakcji.

Brain Park, położony przy skrzyżowaniu Alei Pokoju z ulicą Fabryczną w Krakowie, dostarczy finalnie ponad 43 tys. mkw. powierzchni. Kompleks tworzyć będą trzy dziesięciokondygnacyjne budynki, z dwupoziomowym garażem podziemnym. Biurowce zaprojektowane zostały zgodnie z wytycznymi certyfikacji BREEAM. Inwestycja jeszcze w fazie projektowania uzyskała wysoką notę Excellent, wprowadzając wiele rozwiązań m.in. wpierających oszczędność energii i wody, politykę gospodarki odpadami oraz minimalizację oddziaływania obiektu na środowisko. Budynki uzbrojone zostały w dedykowany system monitorujący i oczyszczający powietrze, poprawiający jego jakość.

Na terenie Brian Parku znajdzie się zielone, otwarte patio. Poza miejscami do odpoczynku i spożywania posiłków na świeżym powietrzu zapewnia m.in. miejsce do gry w tenisa stołowego, stoły do gry w szachy, huśtawki, czy przestrzeń do aktywności typu street workout.

Na terenie inwestycji Echo Investment znajdzie się 5 tarasów do wyłącznej dyspozycji najemców, 485 miejsc parkingowych, 34 stacje do ładowania samochodów elektrycznych, stacje do ładowania rowerów i hulajnóg elektrycznych oraz stojaki rowerowe, szatnie i prysznice dla cyklistów.

Walter Herz

Michał Porzycki objął stanowisko dyrektora w dziale Reprezentacji Najemcy firmy doradczej Walter Herz, gdzie jest odpowiedzialny za rozwijanie i budowanie relacji z klientami na warszawskim rynku biurowym oraz rozbudowę zespołu doradców. Pokieruje pracami zespołu projektowego dedykowanego do obsługi najemców na terenie Warszawy. Będzie uczestniczył także w kluczowych projektach firmy, wspierając realizację procesów swoją wiedzą i doświadczeniem, jakie zyskał w trakcie 12 lat pracy na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce.
Michał jest absolwentem Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej w Warszawie, gdzie studiował Ekonomię. Na przestrzeni swojej kilkunastoletniej kariery zawodowej zdobył szerokie doświadczenie, reprezentując zarówno najemców, jak i wynajmujących, a także obsługując podmioty z sektora publicznego.

Pracował między innymi w Kancelarii Brochocki, BNP Paribas Real Estate oraz firmach Savills, CBRE i Cavatina. Doradzał przy transakcjach obejmujących blisko 100 tys. mkw. powierzchni biurowych. Wśród klientów, którym służył wsparciem doradczym przy transakcjach najmu kilku tysięcy mkw. powierzchni znajdują się takie firmy, jak FitOne, MDDP, czy Jeronimo Martins. Michał Porzycki był także odpowiedzialny za proces wynajmu powierzchni na rzecz kilkunastu mniejszych, polskich i zagranicznych firm na łączną wartość 40 tys. mkw. powierzchni, jak również obsługiwał kilka instytucji publicznych w transakcjach obejmujących przeszło 40 tys. mkw. powierzchni najmu.

– Cieszy nas stabilny rozwój zespołu Reprezentacji Najemcy, którego kompetencje swoim obszernym doświadczeniem wzmocni teraz Michał. Legitymuje się wszechstronną znajomością rynku nieruchomości i wyróżnia profesjonalizmem w pracy z klientem. Jestem przekonany, że Michał odegra kluczową rolę w doskonaleniu modelu długofalowej obsługi klientów, którego głównym wyznacznikiem jest podniesienie standardu obsługi. Będzie miał wybitny wkład w opracowanie najbardziej optymalnych i efektywnych rozwiązań w obszarze współpracy z najemcami, dostosowanych do obecnych warunków prowadzenia biznesu – mówi Mateusz Strzelecki, Partner i Head of Tenant Representation w firmie doradczej Walter Herz.

– Mam ogromną satysfakcję z wejścia w skład teamu Walter Herz, wspólnie z którym będę miał szansę tworzyć portfolio nowych klientów, budować relacje ze stałymi partnerami, jednocześnie pracując nad podnoszeniem poziomu świadczonych usług doradczych. Na nowym stanowisku będę koncentrował się także na umacnianiu i rozbudowie struktury działu Reprezentacji Najemcy. W pracy nad projektami zależy mi przede wszystkim na poszukiwaniu nowych szans sprzyjających rozwojowi działalności klientów oraz dostarczaniu najemcom dodatkowych wartości – mówi Michał Porzycki, dyrektor w dziale Reprezentacji Najemcy w Walter Herz.

Hobbystycznie Michał zainteresowany jest motoryzacją i rozwojem Nowych Technologii, a na co dzień spełnia się jako tata piątki pociech.

Walter Herz